Klein vergrijp, grote gevolgen?

Leidt diefstal of verduistering op de werkvloer, van spullen met een bescheiden waarde, altijd tot een terecht ontslag op staande voet? Die vraag stond onlangs weer centraal in een rechtszaak.
In dit geval ging het om een werknemer die een paar belegde broodjes opat uit de winkel van zijn werkgever, zonder te betalen. Hij werd op staande voet ontslagen. De rechter vond dat terecht.

Wat zegt de wet?

Volgens de wet mag een werkgever een werknemer op staande voet ontslaan als die zich schuldig maakt aan bijvoorbeeld diefstal of verduistering, waardoor het vertrouwen ernstig is beschadigd. Voor zo’n ontslag gelden wel strikte regels: het moet direct gebeuren en de reden moet meteen duidelijk worden gemaakt. Heldere taal zou je zeggen.

En hoe gaat dat in de praktijk?

Toch blijkt uit de rechtspraak, ook van de Hoge Raad, dat het niet zo zwart-wit ligt. Diefstal of verduistering van spullen met een kleine waarde leidt niet automatisch tot een geldig ontslag op staande voet.

Een voorbeeld: in 2012 oordeelde de Hoge Raad streng over een medewerker van de Bijenkorf. Daar gold een duidelijk en streng gehandhaafd beleid tegen diefstal. De werknemer nam twee kledingstukken mee naar huis die niet waren verkocht en volgens hem weinig waarde hadden. Hij werd op staande voet ontslagen. De rechter gaf de werkgever gelijk: de werknemer kende de regels en wist dat deze streng werden toegepast. Dat woog zwaarder dan zijn persoonlijke omstandigheden.

Tegenover dat harde oordeel staat een mildere uitspraak uit 2000. Toen ging het om een 57-jarige medewerker van de HEMA, met wie in het kader van een reorganisatie een vaststellingsovereenkomst was gesloten. Op zijn laatste werkdag nam hij twee flessen motorolie mee (waarde: ƒ 4,95 per stuk / € 2,25), zonder te betalen. De rechtbank had volgens de Hoge Raad meer gewicht moeten geven aan zijn persoonlijke omstandigheden, zoals:

• zijn leeftijd;

• het feit dat het gebeurde op zijn allerlaatste werkdag;

• en de financiële gevolgen van het ontslag, zoals het vervallen van een aanvullende regeling uit de VSO.

De rechter mag – en doet dat ook – per situatie afwegen hoe streng de wet moet worden toegepast.

Conclusie

Diefstal of verduistering op de werkvloer, ook van iets kleins, valt nooit te rechtvaardigen. Maar het leidt niet automatisch tot een rechtsgeldig ontslag op staande voet. De omstandigheden van het geval en de persoonlijke situatie van de werknemer kunnen wél verschil maken.

Meer weten?

Wil je meer weten over ontslag op staande voet, of wil je een helder beleid hierover opstellen binnen je organisatie? Neem dan gerust contact op met een van onze arbeidsrechtadvocaten. Liever een (interne) cursus over dit onderwerp? Ook dan helpen we je graag verder.